De mastaba’s van Qar en Idoe zijn gelegen aan de noordrand van de grote begraafplaats op Gizeh, ten oosten van de Grote Piramide van Choefoe. De mastaba’s zijn gevonden in respectievelijk december 1924 en januari 1925. De grafkapellen liggen onder het normale grondniveau. Alleen bij Qar is er sprake geweest van een begin van een trappenhuis dat bovengronds was gelegen.
Van de bovenbouw van de mastaba’s is niets meer overgebleven en het is maar de vraag of er ooit sprake is geweest van een rechthoekig massief bouwwerk zoals die gewoonlijk voorkomt bij een mastaba. Er was waarschijnlijk een familieband tussen Qar en Idoe, maar de precieze band tussen de twee personen is nooit opgehelderd. In het graf van Qar wordt een zekere Idoe als zoon genoemd. In het graf van Idoe wordt een zekere Qar als zoon genoemd.
Het graf van Qar
Plateau van Gizeh, Caïro.
Qar was een opzichter van de piramidecomplexen van zowel Choefoe als Menkaura. Hij leefde in het Oude Rijk tijdens de 6de dynastie en deed ook dienst voor de dodencultus van Pepi I, van wie de piramide in Sakkara ligt. De echte naam van Qar was Merinefer.
Via een smalle trap is het graf te betreden. Het eerste vertrek is tegenwoordig overdekt, maar was oorspronkelijk een open hof. De serdab van de mastaba was aan de westwand van de ruimte gelegen. De voorstellingen op de noordwand van de hof tonen de klassieke voorstelling van Qar zittend voor een offertafel met voor zich een lijst van offerandes.
Het onderste deel is in twee registers verdeeld. Hier staan de begrafenisrituelen weergegeven. In het bovenste register is van links naar rechts te zien hoe de houten dodenkist wordt gedragen naar de reinigingstent. Het register eronder loopt in tegengestelde richting en toont hoe de sarcofaag aan boord wordt gebracht van een boot. Deze boot vaart in de richting van de Wabet, de balsemingsplaats. In de ruimte ten zuiden van de hof is een rij met beelden van Qar te zien. De beelden zijn direct uit de kalksteen gehakt en zijn daarom van wat grove kwaliteit.
Alle beelden zijn voorstellingen van Qar, in verschillende functies. Alleen de kleine figuur is een familielid. Het gaat hier waarschijnlijk om de zoon van Qar, Idoe. Dichtbij de zuidwesthoek van de eerste kamer bevindt zich de ingang van de tweede kamer, waar een schijndeur te zien is.
Plateau van Gizeh, Caïro.
Het graf van Idoe
Ook Idoe was een priester. Hij deed zowel dienst voor Choefoe als Chafra. De zuidwand van de onoverdekte open hof toont de voorkant van een smalle offerkapel. Op de hoeken staan uit de rotsbodem gehakte miniatuur-obelisken. Boven de doorgang bevindt zich een tekst. Hierin doet Idoe melding van zijn titels en vertelt hij dat hij nooit ook maar iets verkeerd heeft gedaan. Vervolgens brengen zowel Anoebis als Osiris hem offers.
Wanneer je de offerkapel binnengaat en je je meteen omdraait, is links op de noordwand een deel van de dodenprocessie te zien. De kunstenaar heeft blijkbaar moeite gehad met het afbeelden van de armen van de dienaren die een houten sarcofaag dragen. Op het rechterdeel naast de doorgang staat het rouwbeklag om de overledene weergegeven.
Op de westwand is de schijndeur aangebracht waardoor de ka-ziel van de overledene de offerkapel kon betreden. Daaronder is een beeld van Idoe te zien die op de grond klaar zit om met geopende handpalmen een voedseloffer in ontvangst te nemen. Op de tegenoverliggende oostwand is te zien hoe Idoe in een draagstoel zit. Verder zijn op deze wand kinderspelen, dansers, muzikanten, brouwers, bakkers en offerdragers te zien.
PvG
Bronnen:
– The Complete Pyramids – M. Lehner
– De Piramiden van Egypte – A. Siliotti
– Heilige plaatsen in het oude Egypte – L. Oakes