Egyptisch Museum, Caïro.
Farao Djoser was de eerste vorst van de 3de dynastie volgens de Koningslijst, hoewel daar veel discussie over is geweest. Zie ook de pdf met de verantwoording onder aan de 3de dynastie op www.koningslijst.nl
Tijdens zijn regeerperiode was hij bekend onder de naam Netjery-chet. Die naam komt al voor in het graf van farao Chasechemoey uit de 2de dynastie. Zegels van klei met de naam Netjery-chet duiden erop dat Djoser de begrafenisrituelen voor deze vorst heeft uitgevoerd.
De eerste vermelding van de naam Djoser komt pas voor in de Middenrijks papyrus ‘Westcar’. Vanaf de Ramessiden Tijd wordt er alleen nog gesproken over Djoser. In graffiti die in het Nieuwe Rijk aangebracht zijn in het piramidecomplex van Djoser te Sakkara komen beide faraonamen voor.
Opvallend is ook dat de naam van Djoser op de koningslijst van Manetho in rode inkt staat geschreven en op de Turijn canon is dat het geval voor zijn nesoe-bity titel. Dit betekent dat de troonsbestijging van Djoser een belangrijke gebeurtenis in de Egyptische geschiedenis markeert.
De ouders van Djoser waren naar alle waarschijnlijkheid koningin Nymaäthapoe en zijn voorganger farao Chasechemoey. Lang heeft men gedacht dat de restanten van een mummie, die in 1930 door Jean Philippe Lauer (1902 – 2001) in het grafcomplex onder de trappenpiramide waren gevonden, aan Djoser behoorden. Recente C14-koolstofdatering heeft echter uitgewezen dat deze restanten veel jonger moeten zijn.
De regeerperiode van Djoser duurde ongeveer 19 jaar. Er is echter weinig over deze periode bekend. Incripties op een fragment van de steen van Palermo beschrijven zijn troonsbestijging en zijn rondgang door Egypte, het zogenaamde ‘volgen van Horus’ waarbij het vee werd geteld en de belasting daarop werd geheven.
Reeds in de oudheid noemde men zijn heerschappij het begin van een nieuw tijdperk, ook wel ‘de Gouden Eeuw van prestaties en wijsheid’. Voor het eerst werd de farao niet alleen gezien als wereldheerser, maar tevens als leider van het religieuze leven. Hij was de levende god op aarde.
Op gevonden fragmenten van een schrijn in Heliopolis is een afbeelding te zien van Djoser in aanwezigheid van drie vrouwen. Waarschijnlijk zijn moeder en twee dochters, Hetephernebty en Intkaes. In de Sinaï zijn inscripties in de Wadi Maghara gevonden die vertellen over een expeditie die farao Djoser had georganiseerd om er turkoois te delven.
Mogelijk is er tijdens het bewind van Djoser sprake geweest van hongersnood. Een stèle op het eiland Sehel bij het huidige Assoean vertelt hierover. Hoewel de stèle in de Ptolemaeën Tijd door priesters is opgesteld als propaganda kan deze een kern van waarheid bevatten. Volgens het opgetekende verhaal wordt Imhotep geraadpleegd. Imhotep genoot hoog aanzien tijdens de regering van Djoser. Zijn naam wordt samen met die van Djoser vermeld op een beeldensokkel. Hij draagt de titel ‘architect van Djoser’ en was verantwoordelijk voor de bouw van de trappenpiramide en het omliggende grafcomplex in Sakkara.
De trappenpiramide is een mijlpaal in de ontwikkeling van de monumentale stenen architectuur, niet alleen in Egypte maar wereldwijd. Voor het eerst werd er kalksteen als bouwmateriaal gebruikt en kreeg de tombe de vorm van een piramide. Tot het einde van de 2de dynastie was het gebruikelijk dat het graf van een vorst uit twee afzonderlijke delen bestond: de grafruimte zelf en een religieus omliggend perceel. Djoser behield die twee elementen wel, maar voegde ze samen tot één geheel: een piramidecomplex.
Omdat dit de eerste keer was dat kalksteen werd gebruikt, was het voor Imhotep en de bouwers een zoektocht naar de juiste bouwwijze en architectonische vormen. Tijdens de bouw werden er dan ook nog vele details gewijzigd in het hele piramidecomplex. Lees meer over het piramidecomplex in het aparte artikel: de trappenpiramide van Djoser.
LdJ
Zie ook de koningskaart voor meer informatie over deze farao.
Bezoek ook www.saqqara.nl
Bronnen:
– De schatten van de piramiden – Z. Hawass
– The Encyclopedia of the egyptian pharaohs – D. Baker
– Kroniek van de farao’s – P.A. Clayton
– A history of Ancient Egypt – N. Grimal
– Monarchs of the Nile – A. Dodson
– First pharaohs – A. Dodson
– The pyramids -M. Verner