Moetnodjemet

Een reliëfvoorstelling in het zuidelijk graf 7 te Tell el-Amarna van Parennefer toont een meisje met de naam Moetnodjemet of Moetbeneret. De hiërogliefen voor ‘bener’ en ‘nodjem’ lijken veel op elkaar en worden in eigennamen door elkaar gebruikt. Aangezien juist het laatste gedeelte van de naam beschadigd is, blijft onduidelijk welke schrijfwijze hier is bedoeld.

Het meisje staat geheel links weergegeven achter de drie oudste dochters van Achnaton en Nefertiti. Ze draagt de jeugdlok, net als zij. Opvallend is dat de koninklijke dochters allemaal het kenmerkende langgerekte achterhoofd van de Amarnaperiode hebben, maar Moetnodjemet niet. Ze lijkt ook een paar jaar ouder te zijn dan de rechts weergegeven Meritaton, de oudste dochter van Achnaton en Nefertiti. In de drie kolommen aan tekst boven haar hoofd wordt over Moetnodjemet gezegd dat zij de ‘Zus van de koningin’ is. Ze is daarom zeer waarschijnlijk de zus van Nefertiti.

In diverse rotsgraven te Tell el-Amarna staat Moetnodjemet afgebeeld in de directe nabijheid van de koninklijke familie. Regelmatig wordt ze vergezeld door twee dwergen. Het is niet duidelijk wat daarvan de betekenis is. Wellicht heeft ze de dwergen ooit een keer cadeau gekregen. Dat zou een waardevol cadeau zijn geweest, gezien het hoge aanzien van dwergen in het oude Egypte. Dwergen werden vaak uit het buitenland gehaald om vervolgens een bijzondere positie in te nemen aan het koninklijk hof.

Het is goed denkbaar dat Nefertiti en haar zus Moetnodjemet oorspronkelijk uit het buitenland afkomstig waren. Ongeveer vanaf de geboorte van de vierde dochter van Achnaton en Nefertiti verdwijnt Moetnodjemet uit beeld. Dit is het negende regeringsjaar.

Circa dertig jaar later is daar ineens een vrouw die Moetnodjemet heet en die de koningin is van Horemheb, de laatste farao van de 18^de dynastie. Alhoewel er geen bewijs is dat het om dezelfde persoon gaat, is het wel de meest gangbare theorie.

Wie haar ouders waren en wanneer ze met Horemheb trouwde, is helaas niet bekend. Het zou voor zijn kroning kunnen zijn geweest, maar het zou ook kunnen dat Horemheb haar huwde om zijn claim op de troon te rechtvaardigen. De meningen hierover zijn verdeeld. Als ze de zus van Nefertiti was, dan was zij zelf niet van koninklijken bloede en had een huwelijk geen toegevoegde waarde. Er is echter een theorie die zegt dat ze de dochter was van Eje, de vorige farao. Dat zou haar een prinses maken en dan zou het wel logisch zijn voor Horemheb om haar te trouwen. Hier is echter geen bewijs voor.

In de jaren zeventig is het generaalsgraf van Horemheb teruggevonden in Sakkara. Hij heeft het graf zelf nooit gebruikt omdat hij een koninklijke graftombe liet aanleggen in het Dal der Koningen. Zijn eerste vrouw, Amenia, lag er wel begraven. Maar ook twee andere personen.

Bij opgravingen in grafschaft IV werden beenderen van een volwassen vrouw en van een doodgeboren of net niet voldragen baby aangetroffen in een kamer met pilaren, gelegen boven de grafkamer. Het bekken van de vrouw toonde aan dat ze meerdere keren heeft gebaard. Rondom de stoffelijke resten lagen voorwerpen met de naam van Moetnodjemet. Daarom wordt aangenomen dat dit de overblijfselen zijn van koningin Moetnodjemet die in het kraambed is gestorven.

In de grafkamer lagen scherven van twee wijnamforen. Eén droeg een inscriptie ‘Jaar 13, derde maand van het overstromingsseizoen. Zeer goede kwaliteit wijn uit de wijngaard van de landerijen van Djesercheperoera (i.e. Horemheb), geliefd door Amon, leven, gezondheid, voorspoed, in het huis van Amon’. Zeer waarschijnlijk maakten deze amforen deel uit van de grafgiften voor koningin Moetnodjemet die in het 13^de regeringsjaar van Horemheb is gestorven.

Moetnodjemet droeg de koninginnetitels ‘Grote Koninklijke Echtgenote’, ‘Meesteres van Opper- en Neder-Egypte’ en ‘Vrouwe van de Twee Landen’. Ze was ook ‘Zangeres van Amon’ en ‘Godsvrouw van Amon‘. Deze laatste titel was de hoogste religieuze functie in Egypte. 
Ze was, net als haar voorgangsters, een invloedrijke koningin. Ze zit naast haar man op zijn kroningsbeeld. Op de zijkant daarvan staat ze uitgebeeld als gevleugelde sfinx die haar eigen naam aanbidt. Ze draagt daarbij de kroon met platte top die wordt geassocieerd met de godin Tefnoet en de vergoddelijkte koninginnen Teje en Nefertiti. Daarnaast komt ze voor in diverse inscripties in de Loeksortempel. Dat zijn echter wel inscripties die ze heeft overgenomen van haar voorgangster Anchesenamon.

MvK

Bekijk ook de koningskaarten van Achnaton en Nefertiti

Bronnen:
– Chronicle of the Queens of Egypt – J. Tyldesley
– The Hidden Tombs of Memphis – G. T. Martin
– The Complete Royal Families – A. Dodson and D. Hilton
– Kroniek van de Farao’s – P. A. Clayton