De slag bij Kadesj – deel 3

In dit derde deel van het drieluik wordt het slot van de beroemde slag bij Kadesj uit het 5de regeringsjaar van farao Ramses II uit de 19de dynastie beschreven.

Nearin-divisie van Ramses II, grote tempel van Aboe Simbel.
Nearin-divisie van Ramses II,
grote tempel van Aboe Simbel.

De tweede Hethitische aanvalsgolf vindt op hetzelfde moment plaats als de aankomst van de Nearin-divisie. Deze versterkingstroepen zijn een jaar eerder bij de kust van Amoerroe door Ramses geformeerd. Zij hebben de opdracht gekregen om een oostelijke route naar Kadesj aan te houden en zich daar bij de Egyptische troepen aan te sluiten. De troepen van de Nearin beschikken zowel over strijdwagens als infanteristen.

Terwijl de Nearin de Hethieten vanuit het noorden aanvallen, zetten de strijdwagens van Ramses de aanval vanuit het zuiden in. De Hethieten trekken zich in allerijl terug in de richting van de rivier de Orontes. Vele Hethieten verdrinken tijdens het oversteken van de rivier. Hiermee eindigen de gevechten van de eerste dag van de slag bij Kadesj. In de uren die volgen bereiken de Ptah-divisie en Seth-divisie het slagveld.

Volgens vele interpretaties van de verslaggeving over Kadesj zou er sprake zijn van gevechten tijdens een tweede dag. Dit komt voornamelijk door een passage uit het lange poëtische verslag van de strijd. In dit zogenaamde gedicht wordt het afslachten van de rebellen op de dag na de gevechten beschreven. Men nam aan dat het hier ging om Hethieten. Dit was echter niet de wijze om de vijand te beschrijven. Deze werden meestal beschreven als ‘behorend tot de gevallenen van Hatti’ (hiermee werden troepen van de verslagen koning van de Hethieten bedoeld). De rebellen die werden afgeslacht, waren geen Hethieten, maar Egyptische troepen die werden gestraft voor hun vluchtgedrag tijdens de strijd.

Het Egyptische vredesverdrag, tempel van Karnak.
Het Egyptische vredesverdrag,
tempel van Karnak.

Moewatallis die deze executie aanschouwde, verzocht Ramses II om een wapenstilstand. Moewatallis deed dit vermoedelijk omdat hij zich realiseerde dat hij zonder zijn strijdwagens de strijd nooit zou kunnen winnen. Ramses II accepteerde de wapenstilstand omdat ook hij waarschijnlijk besefte dat hij door zijn verliezen niet in staat zou zijn de Hethieten te verslaan. Hij kon zich alleen maar terugtrekken.

Ramses II heeft op verscheidene monumenten een gedetailleerd verslag achtergelaten van de veldslag. Hierin wordt de slag als een Egyptische overwinning beschreven. Hier was echter geen sprake van. Het doel van de campagne, de inname van Kadesj, was niet gehaald. In de nasleep van de slag bij Kadesj kwam Amoerroe weer onder Hethitische controle. In Palestina braken opstanden tegen de Egyptenaren uit. Het zou Ramses II een aantal militaire campagnes kosten om orde op zaken te stellen.

Waarschijnlijk vanwege een toenemende dreiging vanuit Assyrië was het de zoon van Moewatallis, Hattoesjilis III, die Ramses II zestien jaar na de slag bij Kadesj een niet-aanvalsverdrag aanbood. Dit oudste niet-aanvalsverdrag ter wereld kent zowel een Egyptische als Hethitische versie. Op een muur in de tempel van Karnak is de tekst van het verdrag in hiërogliefenschrift te lezen.

Het Hethitische vredesverdrag, 
Museum of Anatolian Civilisations, Ankara.
Het Hethitische vredesverdrag,
Museum of Anatolian Civilisations, Ankara.

En in een Hethitische vertaling in spijkerschrift is deze tekst aangetroffen op een kleitablet in Hattoesja, de hoofdstad van de Hethieten. Na een lange aanhef waarin verschillende Egyptische en Hethitische goden als getuigen van de overeenkomst worden aangeroepen, zijn de vermelde afspraken eenvoudig. Beide partijen zullen zich onthouden van aanvallen, overlopers of vluchtelingen zullen worden uitgeleverd en gezamenlijk zal worden opgetreden tegen gemeenschappelijke vijanden. In het verdrag werd ook opgenomen dat Kadesj en Amoerroe in Hethitische invloedsfeer zouden liggen. Dit verdrag bleef tijdens de regering van Ramses II en diens opvolger Merenptah ongeschonden.

PvG

Lees ook: De slag bij Kadesj – deel 1

Bekijk ook de koningskaart van Ramses II

Bronnen:
– Perspectives on the battle of Kadesh – H. Goedicke
– The Kadesh inscriptions of Rameses II – A. Gardiner
– Pharaoh triumphant – K. Kitchen
– The road to Qadesh – B. Murnane