De orakeltempel van Amon in de Siwa-oase – geschiedenis

Restanten van de moskee. Ingang van de oude stad Aghoermi.
Restanten van de moskee.
Ingang van de oude stad Aghoermi.

Te midden van groene dadelpalmbossen, boven op een heuvel met prachtig uitzicht over de oase Siwa, bevindt zich de orakeltempel van Amon. De heuvel, ongeveer vier kilometer buiten de huidige stad Siwa bood niet alleen plaats aan de tempel. Tot 1926 lag hier tevens de oude stad Aghoermi. Door hevige regenbuien raakten de tichelstenen huizen echter dermate beschadigd dat de bewoners wegtrokken en enkele kilometers verderop een nieuwe stad, ‘Shali’, stichtten.

Na een klim van dertig meter aan de zuidkant van de heuvel bereikt de bezoeker de oude stadspoort met daar bovenop de restanten van een moskee. Deze is al van verre zichtbaar dankzij de markante minaret. Voor deze moskee liggen de restanten van een waterbron, voorzien van een overdekte trap die afdaalt tot aan het waterniveau. Deze trap gebruikten de Egyptische priesters om water te halen voor de dagelijkse rituelen.

De orakeltempel van Amon bevindt zich op de rand van de heuvel in de noordwesthoek van de oude stad. In de rots waarop de tempel staat, zitten veel zwakke plekken. Aan de zuidkant is zelfs een deel van de rots ingestort en heeft het Deutsches Archäologisches Institut stutten aangebracht om te voorkomen dat tempel en rotswand verder afbreken.

Farao Amasis, Altes Museum, Berlijn.
Farao Amasis,
Altes Museum, Berlijn.

In 1970 heeft de Egyptische archeoloog Ahmed Fakry veel onderzoeks- en restauratiewerkzaamheden verricht op de heuvel en aan de tempel. Hij heeft de tichelstenen huizen voor de tempel laten slopen zodat er vanaf de ingang van de voormalige stad direct zicht is op de tempel. Verder heeft hij de tempel goed gedocumenteerd. Vervolgens is het Deutsches Archäologisches Institut onder leiding van Klaus-Peter Kuhlmann tegen het einde van de twintigste eeuw opnieuw begonnen met restauraties.

Tijdens deze werkzaamheden is er een aantal stèles ontdekt met een Griekse tekst. Tevens zijn er in de muren van de stadspoort en de moskee diverse inscripties teruggevonden, waaronder een cartouche van farao Ahmose II (Amasis) uit de 26ste dynastie.

De huidige tempel werd gebouwd door farao Ahmose II, waarschijnlijk op de restanten van een ouder heiligdom. De tempel was tot ver in de Grieks-Romeinse tijd in gebruik. Het wellicht veel oudere orakel van deze tempel was een begrip in de oudheid. De tempel is vooral bekend geworden door het bezoek van Alexander de Grote.

Over het ontstaan van de tempel bestaan verschillende mythes. Het eerste verhaal gaat over twee zwarte priesteressen uit de Amontempel in Thebe, die werden verbannen naar de woestijn. Eén van hen stichtte de tempel van Dodona in Griekenland en vervulde daar de rol van de stem van het orakel. De tweede priesteres vluchtte vanuit Libië naar Siwa en verkreeg daar uiteindelijk een soortgelijke rol als stem van het orakel.

Volgens de tweede mythe is de tempel in 1385 v.Chr. door Danaus de Egyptenaar opgericht ter ere van Ham, de zoon van Noach. Een derde verhaal meldt dat de tempel werd opgericht door de Griekse god Dionysus die verdwaald was in de woestijn. Toen hij was verzwakt door hevige dorst verscheen er een man die hem naar de bron Aghoermi leidde. Als dank hiervoor zou Dionysus vervolgens de tempel hebben opgericht.

LdJ

Lees ook: Orakeltempel van Amon – beschrijving van de tempel

Bronnen:
– Siwa Oasis – A. Fakhry
– Siwa, past and present – A. el-Aziz el-Rahman Aldumairy
– The Western Desert of Egypt – C. Vivian
– Foto restanten van de moskee – Lida de Jong