In 1957 verrichtte het Rijksmuseum van Oudheden (RMO) voor het eerst opgravingen in Egypte. Egyptoloog Adolf Klasens (1917 – 1998) kreeg in dat jaar toestemming om onderzoek te doen in Aboe Roasj, acht kilometer te noorden van Gizeh. Hier ontdekte hij 380 graven uit de Predynastische Periode en enkele graven uit het Oude Rijk en Middenrijk.
Vanaf 1960 werkte het RMO mee aan het internationale UNESCO-project om monumenten in Nubië te redden, die onder water zouden raken door de bouw van de nieuwe Assoeandam.
Vanaf 1975 is het Rijksmuseum actief betrokken bij opgravingen in Sakkara. Tot 1998 gebeurde dit in samenwerking met de Londense Egypt Exploration Society, onder leiding van dr. Geoffrey Martin en dr. Hans Schneider. Sinds 1998 hebben de Britten zich teruggetrokken en is de Universiteit Leiden partner van het project. Vanaf 1999 staan de opgravingen onder leiding van dr. Maarten Raven en dr. René van Walsem. Het werk van de Leidse expeditie wordt onder andere financieel gesteund door de stichting Friends of Saqqara.
Sinds het begin van de 19de eeuw bezit het Rijksmuseum van Oudheden een grote collectie beelden en reliëfs, afkomstig uit Sakkara. De reliëfs uit het graf van generaal Horemheb en de beeldengroep van Maya en zijn vrouw Merit behoren tot de topstukken. Het archeologisch onderzoek in Sakkara heeft onder meer tot doel informatie te verkrijgen over de historische context van deze Egyptische collectie.
Het gebied waar onderzoek verricht wordt, was in 1843 al eens bezocht door de Duitse onderzoeker Karl Richard Lepsius (1810 – 1884). Hij had destijds delen van het graf van Maya en zijn vrouw Merit in het zand ontdekt. Maya was schatbewaarder van de farao’s Toetanchamon, Eje en Horemheb.
Het eerste doel was, om met de kaart die Lepsius van het terrein had gemaakt, het graf van Maya en Merit op te graven. Maar de kaart bleek niet zo nauwkeurig. Op de aangegeven locatie werd in plaats daarvan in 1975 het graf van Horemheb ontdekt. Hij was generaal onder farao Toetanchamon. Toen Horemheb farao werd, liet hij een nieuw graf bouwen in het Dal der Koningen, waar hij uiteindelijk begraven is. In het graf in Sakkara is zijn echtgenote Moetnodjemet begraven. In 1986 is het graf van Maya en Merit tenslotte herontdekt. Van 1987 – 1991 is het grafcomplex opgegraven en gerestaureerd.
De Leidse expeditie heeft nog meer prachtige graven ontdekt. Een opsomming van de hoogtepunten:
- Van 1982 – 1985 is het graf van Tia opgegraven. Hij was een schatbewaarder ten tijde van Ramses II.
- Van 1994 – 1998 is het grafcomplex van Pay en Raia opgegraven. Pay was directeur van de koninklijke harem van Toetanchamon. Ook dit graf was in 1843 al door Lepsius gezien. De Leidse expeditie heeft het complex opgegraven en onder andere de sarcofaag, die in de oudheid door grafrovers was vernield, gerestaureerd.
- In 2001 is het graf gevonden van Meryneith, die tijdens de regering van Achnaton een priesterfunctie had in de Atontempel in Memfis. Van 2001 – 2003 is het complex opgegraven. Er is onder andere een prachtig dubbelbeeld gevonden van Meryneith en zijn vrouw Anoey. Bij het opgraven van de ondergrondse kamers, stuitte het team van archeologen op de overblijfselen van een 4700 jaar oud koningsgraf uit de 2de dynastie. In Sakkara zijn tot nu toe slechts twee andere koningsgraven uit de 2de dynastie opgegraven. De ontdekking is dan ook van grote wetenschappelijke waarde.
- In 2007 is wederom een graf ontdekt uit de Amarnaperiode, het graf van Ptahemwia, een schenker des konings.
Bezoek ook www.saqqara.nl
JR
Bronnen:
– Hakken in het zand – M. Raven